در روش دوسا نيز همانند همه روش هاي درماني كه با بدن و حركات بدني (Motor control) سر و كار دارند تقسيم بندي مناطق مختلف بدن و وضعيت هاي اجراي تكنيك ها تابع مقررات خود مي باشد.
تقسيم بندي بدن از ديدگاه دوسا
در اين روش ، قسمت هاي مختلف بدن ، بن(Ban) ، ناميده ميشود كه به منزله منطقه ميباشد. و با اعداد بيان ميشود .
منطقه گردن Ban I (بن 1)
منطقه كتف(اسكاپولا) Ban II (بن 2)
قسمت فوقاني پشت ، بين دو كتف Ban III (بن 3)
قسمت وسط پشت (سينه) Ban IV(بن 4)
قسمت تحتاني پشت (كمر) Ban V(بن 5)
لگن Ban VI (بن 6)
زانوها Ban VII (بن 7)
مچ پا Ban VIII (بن 8)
انگشتان پا Ban IX (بن 9)
مفصل شانه Ban X (بن10 )
آرنج Ban XI (بن 11)
مچ دست Ban XII (بن 12)
انگشتان دست Ban XIII (بن 13)
مراحل اجراي تكنيكهاي درماني |
درمان در دوسا شامل مراحل زير است
Katachi (كاتاچي) – مدل ارتباطي بين مربي و آموزش گيرنده كاتاچي ( Katachi) نام دارد كه براي ايجاد تاته در درمان نقش دارد.
Relaxation (آرام سازي) – در اين مرحله Relax (آرام سازي) جسم و ذهن مطرح است . جهت انجام آرام سازي بصورت كلي در هر وضعيتي آرام سازي مناطق 13 گانه با توجه به اينكه حمل (handling) مناسبي داشته باشند انجام مي شود . جهت انجام Relax هر كدام از مناطق تكنيك هاي متعددي وجود دارند به عنوان مثال ، جهت ايجاد وضعيت آرام سازي در حالت چهارزانو نشسته در منطقه 3 و 4 تكنيك sesorase و جهت آرام سازي مناطق 1 تا 13 تكنيك شي اتسو را انجام مي دهيم . آرام سازي باعث كاهش فشار در منطقه شده و عمدتا باعث آرامش ميگردد و آموزش گيرنده جهت انجام پروسه حركت بر اساس تفكر دوسا آماده ميشود
Arrangement:(مرتب كردن) – در هر مرحله از درمان با تكنيك هاي مشخص و خاص قسمتهاي مختلف بدن روي همديگر سوار شده و يك وضعيت تصحيح شده ايجاد مي شود كه مقدمه تعديل و تنظيم تصوير بدني (Image Body) ميباشد . تصوير بدني: در هر مرحله از درمان با انجام حركات فعال و غير فعال و استفاده از بازخوردهاي حركتي تصوير بدني تعديل و تصحيح ميشود.: در نهايت با ايجاد مفهوم فومي شيمه (Fumishime) تصوير كلي شخص از بدنش تصحيح ميشود.
وضعيت هاي اصلي انجام تكنيكها(Positions) |
در پنج وضعيت اصلي زير تكنيك هاي دوسا اجرا مي شود:
1) (Nete Training) درمان در حالت خوابيده
2) (Zai Training) درمان در حالت نشستن چهارزانو
3) (Hizatachi Training) درمان در حالت ايستادن روي زانوها
4) (Kata Hizatachi Training) درمان در حالت ايستادن روي يك زانو
5) (Litsui Training) درمان در حالت ايستاده
6) (Hoko Training) درمان در حالت راه رفتن
درمان در حالت خوابيده – در اين وضعيت ارزيابی کلی صورت مِيگيرد.
درمان در حالت نشستن چهارزانو – وضعيت نشسته اولين وضعيت براي انسان است كه بدنش را بصورت عمودي بر خلاف جاذبه زمين حفظ مي كند . از نظر فيزيولوژيكي و روانشناختي posture (وضعيت ) نشسته كاملا با posture ( وضعيت) خوابيده روي زمين متفاوت است اين وضعيت يكي از عملهاي فعال حركتي است كه شخص بر روي بدن خودش ، براي آنكه برخلاف جاذبه به صورت عمودي قرار بگيرد انجام ميدهد .براي اينكه قسمت بالاي بدن در وضعيت ايستاده عمودي قرار بگيردنه تنها فقط بايد با قسمت پايين بدن هماهنگ باشد همچنين بايد كل بدن به منظور حفظ حالت عمودي با قسمت هاي بالا هماهنگي داشته باشد (گردن ، شانه ، كمر ، لگن و پاها ). بنابراين عمل اصلي در اين وضعيت ( position ) قراردادن (بن هاي ) 1،3،4و5 بصورت مستقيم در يك خط در امتداد زمين و قادر ساختن كارآموزان براي اينكه ،خودشان را روي لگن شان نگه دارند .
درمان در وضعيت ايستادن روي زانوها – اهميت وضعيت ايستاده روي زانو در توان بخشي پزشكي و رشد رواني تاكيد نشده است ، در تكنيك هاي درماني رشد حركتي (NDT) بوبت (1966) اين وضعيت استفاده نمي شود . در روش دوسا ايستادن روي روي دو زانو يك وضعيت (posture ) مهم است . اصطلاح ايستادن روي زانو (kneeling ) در روش دوسا استفاده مي شود . روشي كه كودك خودش را عمودي روي زانوها با تنه و ران صاف در اين وضعيت نگه مي دارد در دوسا اهميت دارد . بنابراين هدف درمان در حالت ايستاده روي دو زانو ، قادر ساختن آنها بر نگه داشتن خودشان روي زانوهايشان است ، همانطوريكه در درمان در حالت چهارزانو عمل اصلي كار روي ban 1و3و4و5 مي باشد . در درمان در حالت ايستادن روي زانو بن 6 به آن اضافه مي شود .
درمان در حالت ايستادن روي يك زانو – بعد از درمان در حالت ايستادن روي دو زانو به منظور ايجاد تعادل روي هر زانو كشش هر مفصل ران (hip ) و ايستادن استوار برخلاف جاذبه (FumiShime) روي هر زانو در درمان در حالت ايستادن روي يك زانو تمرين مي شود . در اين درمان ، كارآموز بايد فقط روي يك زانو بايستد .
درمان در حالت ايستاده – درمان در حالت ايستاده (ايستاده روي پا) به اهميت ساير درمانهاي عمل حركتي است . هدف درمان در حالت ايستاده (Litsui) اين است كه خودش را روي پاهايش حفظ كند . نكته اصلي در اين درمان ثبات محكم از سر تا پا است . در اين درمان كف و پاشنه پا بايد روي زمين باشد .
درمان در حالت راه رفتن (Hoko) – آخرين مرحله درمان دوسا مي باشد . قبل از شروع اين درمان كارآموز بايد قادر به ايستادن روي پايش باشد . بعد از ايستادن به تنهايي و با ثبات بر روي زمين (FumiShime) كارآموز يك قدم به سمت جلو برمي دارد و تعادل خودش را روي پاهاي جلو ايجاد مي كند . پاي ديگرش را به سمت جلو برميدارد . در اين درمان كارآموز متوجه پاهايش مي شود و مي تواند وقتي كه پاهايش را به سمت زمين فشار مي دهد پاهايش را جلو بگذارد . آنها ياد مي گيرند كه وزن را از يك پابه پاي ديگر منتقل كنند .